Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Işık Akgün, Kocaeli Üniversitesi Kök Hücre Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Erdal Karaöz, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Demirci, Kocaeli Üniversitesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dilek Ural’ın konuk olduğu program Koceeli Üniversitesi’nden ekrana geldi.
Kök hücre tedavisinin tüm boyutlarıyla tartışıldığı programda Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı Prof. Dr. Hamza Aktan dinin kök hücreye bakışı hakkında çarpıcı açıklamalar yaptı;
İşte Aktan’ın açıklamaları;
- Prensip olarak kök hücre çalışmaları caiz değil diyemeyiz. Fakat bazı açılardan caiz olmadığını söyleyebilmek mümkün. Yetişkinin kendi bünyesinden alınan kök hücrelerle yapılan çalışmaların bir sakıncası yok. Fakat embriyoların ve ceninlerin öldürülerek bunlardan kök hücre elde edilmesi dinen katildir. Çünkü tedavi dahi olsa ne maksatla olursa olsun rahimdeki bir ceninin alınması, öldürülmesi dinen caiz değildir. Bir hayat kurtarıyorum derken bir başkasının hayatına son vermek kabul edilemez.
- Bir diğer uygulama ise tüp bebek tedavisi için kadınlardan alınan ve rezervde duran embriyolardan kök hücre elde etmek. Yani bu sebeple onları öldürmek, rahimde gelişmeye başlamış ceninle aynı anlamda mıdır diye düşünürsek, insan olma yolunda ilk adımı atmış, hücre bölünmeleri başlamış olduğu için insan olduğunu kabul etmek mümkündür. Bu açıdan bakarsak embriyonik kök hücrenin hastalıkların tedavisinde kullanılmasının doğru olmadığı sonucuna varılabilir. Fakat bu tartışılabilecek bir konudur.
3 yıl önce geçirdiği trafik kazası sonucu tekerlekli sandalyeye mahkum olan balet Memet Sefa Öztürk’ün sözleri ise şok etkisi yarattı...
Çalışmalar engelleniyor
Memet Sefa Öztürk – Balet
- Bunu yaşamayan anlayamaz. Bir tedavi yolunun bulunmasını ne kadar istediğimizi anlayamazsınız.
- Aslında çok önemli çalışmalar var. Ama gelip bir noktada tıkanıyor. Artık omurilik felci bir sektör haline gelmiş ve buna çözüm bulunmasını istemeyen bazı güçler bu sürecin önünü tıkıyor. Ben artık iyimser bakamıyorum. Bu tedavilerin bulunmasındaki engel nedir? Bunu engelleyen güç ne? Bence devlet gereken önemi vermiyor. Anlayamıyorum. Devlet bul diyecek ve bulacaklar. Bu kadar basit.
İran’da bile kök hücre çalışmaları serbest
Prof. Dr. Erdal Karaöz - Kocaeli Üniversitesi Kök Hücre Araştırma Merkezi Başkanı
- Üzerinde etik tartışmalar yapılan kök hücre çeşidi embriyonik kök hücre. Bu çalışmalar şu an 10-15 yıl geriden gidiyor. Başta Bush yönetimi zamanındaki ABD olmak üzere birçok ülkede yasaktı. Yakın bir gelecekte embriyonik kök hücre çalışmalarına izin verileceğini umut ediyorum.
- Bizde diyanetin karşı çıktığı kök hücre yöntemlerinden bir diğeri de 5 günlük insan embriyonlarından alınan kök hücre ile yapılan çalışmalar. Bu noktada tartışmalar embriyo ruhunu ne zaman kazanır çerveçesinde yoğunlaşılıyor. Fakat bu tartışmalara çarpıcı bir örnek şu ki; embriyonik kök hücre konusunda en çok araştırma yapan ülkelerden bir tanesi İran.
- Embriyonik kök hücre ile ilgili etik tartışmaların dışında kanser hücreleri oluşturma riski de var. Etik ve dini tartışmalar aşılabilir fakat embriyonik kök hücrenin tümör oluşturma riski daha önemli bir engel.
- Şu anda Parkinson için yüzde 100 tedavi mümkün değil. Fakat Japonya ve Güney Kore’de başarılı çalışmalar yapılıyor.
Endişe etmeyin değişik canlılar oluşmayacak
- Tüp bebek merkezlerinde birden fazla embriyon elde edilir. Bunlardan bir ya da iki tanesi rahime yerleştirilir. Arta kalan embriyonlarsa ailenin talebine göre ya dondurulur ya da imha edilir. Buradaki tartışma noktası şu; imha mı edilsinler, bilim adına kullanılsınlar mı? Benim görüşüme göre eğer aile izin verirse, bakanlık tüm kontrol mekanizmalarını kurgularsa bilim adına bu embriyonlar kullanılabilir. Bu açıdan kimse buradan genetiği değiştirilmiş canlılar olacak diye endişe etmesin. Sadece buradan organlarımız dokularımız nasıl meydana geliyor gibi genetik sırları orataya çıkaracak araştırmalar yapılacak.
- Asıl önemli olan ulusal, halka açık ve devletin güvencesindeki bir kordon kanı bankacılığı sistemi. Ailede yüzde 25, ülke çapında yüzde 4-6 uygun kök hücre alma şansınız var. Aksi halde yurtdışında arıyorsunuz ki bu çok maliyetli. Fakat halka açık ulusal bir banka olursa bu oran yüzde 60’a çıkar.
- Genetik tabanı olmayan, optik sinirin ya da retinanın kısmı hasara uğramasına yönelik çalışmalar umut verici. Ama tam olarak bir çözüm bulmuş değiliz.
Kök hücre tedavisine yarın bile başlayabiliriz, herşey sadece bir karara bağlı;
Prof. Dr. Işık Akgün - Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi
- Şu an mevcut laboratuarlarda üreteceğiniz kök hücreleri hastalarda kullanma şansımız yok. Şu an Türkiye’de bunu yapabilecek bir tane laboratuar var.
- İlk kez dünyayla aynı yerdeyiz, aynı paralellikteyiz, destek alırsak çok daha iyi işler yapabiliriz.
-Tümör cerrahisiden, kıkırdak cerrahisine kadar her yerde kullanılmaya başlayacak.
- Belden aşağısı tutmayan bir kişiyi tamamen ayağa kaldıracak bir kök hücre tedavisi yok. Fakat çalışmalar devam ediyor, yakın gelecekte olabilir.
- Hücre tedavisinde bir yasak söz konusu değil. Örneğin ben sizin kıkırdak hücrenizi alıp, çoğaltıp, kıkırdak olmayan bölgeye ekleyebilirim. Bunlar şu an Türkiye’de yapılıyor. Karar çıkarsa klinik uygulama haftaya bile başlayabilir.
- Kök hücre çalışmalarının önlenmesi söz konusu değil. Fakat tıpta genelleme yapılamaz. Siz üç vakayı iyileştirirken otuz vakaya zarar vermiş olabilirsiniz. Bu nedenle çalışmalar belli adımlarla ve yavaş yavaş ilerlemek zorunda.
- Türkiye’de de kök hücre ile ilgili çalışmalar var. Hastalara uygulanmıyor belki ama çalışmalar var. Labotatuarlar kuruldu, ciddi yatırımlar var. Sadece bir karara bağlı.
Çalışmalar deneysel boyutta
Prof. Dr. Ali Demirci - Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı
- Şu an bizim yaptığımız çalışmalar deneysel boyutta. Asıl amacımız bilimsel alt yapıyı oluşturarak tedaviye başlamak.
- Yasal ve etik değerler göz önüne alındığında bir endişe var. Fakat deneyler kanıtlandığında
kimsenin kök hücre tedavisine olumsuz bakacağını sanmam.
Kalp yetmezliği konusunda çalışmalar devam ediyor
Prof. Dr. Dilek Ural - Kocaeli Üniversitesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
- Kök hücre 21. yüzyılın tedavi yöntemi.
- Kalp yetmezliği hastalarında çalışmayan kalp kası üzerinde kök hücre çalışmaları devam ediyor. Fakat dünyaya göre gerideyiz.
http://bit.ly/Q2nEoH