Kök hücre bölünerek özelleşmiş hücrelere farklılaşabilme potansiyeline sahip, farklılaşmış hücrelerdir, memelilerde iki ana kök hücre tipi bulunur :bunlar blastosistlerin iç hücre kitlesinden alınan embiryonik kök hücreler ve pek çok farklı dokuda bulunan yetişkin kök hücrelerdir.Yetişkin organizmalarda kök hücre ve progenitör hücreler vücudun tamir sistemi olarak çalışırlar ve yetişkin dokuları yenilerler. Embiryonik kök hücrelerin bügun için klinik kullanımları yasaktır.ancak araştırmalar yapılmaktadır. Embiryonik hücrelere tam hakim olunamamakta olup kanser dokusu veya teratom denen istenmeyen doku çagalmalarına neden olmaktadır. Yetişkin kök hücreleri kullanımında böyle bir sorun yoktur.
Kök hücreler nereden elde edilir?
Kök hücreler kan,kemik iliği,yağ dokusu,adale ,sinovyum dokularından elde edilir.
Kimler kök hücre tedavisi alabilir?
Uygun yaş (15-55e kadar )ve fiziksel durumu kök hücre terapisi için uygun bir probleme sahip hastalar tedavi edilebilir.bu kişilerde ayrıca hepatit,HIV pozitif olması ve başka bulaşıcı hastalıkları olan hastalar tedavi dışı kalmaktadır.
Kök hücre üretimi
İki şekilde elde edilebilir : Birincisi aynı seansta kemik iliği veya yağ dokusundan alınan örnegin ameliyathane şartlarla işlemden geçirilerek sağlanmasıdır.ancak bu pür kök hücre olmamakta içinde diğer hücrelerde bulunmaktadır ama belli yüzdede kök hücre ihtiva ederler ve hemen hastaya uygulanır.
İkincisi ise,GMP laboratuvarlarında elde edilir alınan doku örnekleri burada işlenir ve 3-4 hafta içinde %100 e yakın kök hücre elde edilir.
Yetişkin Kök Hücre Nedir?
Yetişkin kök hücreleri özelleşmemiş olup doku ve organlardaki diğer hücrelerin arasında bulunurlar. Bu hücreler kendi kendilerini yeniliyebilir ya da bulundukları organ ya da dokunun hücrelerine dönüşebilirler. Yetişkin kök hücrelerinin en önemli rolü bulundukları dokunun yaşamını devam ettirmek ve gerektiğinde dokuyu onarmaktır. Bilim adamları yetişkin kök hücre terimi yerine vücut hücresi anlamına gelen somatik kök hücre terimini de kullanırlar.
Yapılan araştırmalar sonucu bilim adamları yetişkin kök hücrelerinin bulunduğu doku sayısının daha önce tahmin ettiklerinden daha fazla olduğunu buldular. Bu bilgi araştırmacıları ve klinisyenleri, yetişkin kök hücrelerin nakil için kullanılması konusunda araştırmaya yöneltti. Yetişkin kök hücreler:
Hematopoetik kök hücreler, kan yapıcı, kemik iliğinden elde edilen kök hücreler yaklaşık 40 yıldır nakil işlemlerinde kullanılmaktadır. Eğer yetişkin kök hücrelerinin laboratuar ortamında istenilen hücreye dönüşümü kontol edilirse bu hücreler nakil esaslı tedavilerin temeli olabilir.
Yetişkin kök hücre ile Embriyonik Kök Hücre Arasındaki Farklar
Yetişkin kök hücre ile embriyonik kök hücre arasındaki en büyük farklar sayıları ve oluşturdukları hücre tipleridir.Embriyonik kök hücreleri pluripotent tipte hücreler olduklarından dolayı tüm vücut hücrelerine dönüşebilir.Yetişkin kök hücreler ise doğal ortamlarda başlangıçta elde edildikleri dokulara ya da organlara dönüşebilirler.
Embriyonik kök hücreler kültürde kolayca çoğalabilirler.Yetişkin kök hücreler yetişkin dokularda az miktarda bulunduğundan bunları bulmak çok zordur ve hücre kültüründe sayılarını arttırmak için değişik protokoller uygulamak gerekmektedir.Kök hücre nakillerinde çok sayıda kök hücreye ihtiyaç duyulması yetişkin kök hücre kullanımını sınırlayan faktörlerden biridir.
Bilim adamları embriyonik ve yetişkin kök hücreden elde edilen dokuların nakilden sonra vücut tarafından red edilme ihtimalinin farklı olduğunu düşünmektedir. Embriyonik kök hücrelerden elde edilen hücrelerin güvenliğiyle ilgili FDA (Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Yönetimi)tarafından onaylanan birinci faz klinik deneylerine göre henüz embriyonik kök hücrelerden elde edilen dokuların nakil sonrası vücut tarafından kabul edilip edilmediği konusunda kesin bilgimiz yoktur.
Yetişkin kök hücreleri hücre kültüründe çoğaltılabildiği için ve özelleşmiş dokulara farklılaştığı için yetişkin kök hücrelerin ve bunlardan elde edilen dokuların aynı kişiye nakil sonrası vücut tarafından red edilme olasılığının olmadığı düşünülmektedir.Diğer bir deyişle hastanın kendi yetişkin kök hücrelerinden elde edilen kök hücre ve dokuların bağışık sistemi tarafından red edilme olasılığı daha azdır.Bu da bağışıklık sistemini baskılamak için düzenli olarak kullanılan ilaçların yan etkilerinden korunmak açısından avantaj sağlamaktadır